Zoetwatermosselen kunnen een essentieel onderdeel vormen voor de gezondheid en het welzijn van de zwemvijver. Deze kleine wezens zijn meesters in het filteren van water en het handhaven van een gezonde waterkwaliteit voor alle vissen en planten in de vijver. Hoe kan je ze als professionele zwemvijverbouwer integreren in je projecten?

Zoetwatermosselen zijn kleine weekdieren die in een zoetwateromgeving leven en zich voeden met organisch materiaal. Ze filteren continu het water door hun kieuwen en verwijderen zo vuildeeltjes en afvalstoffen. Hierdoor wordt de waterkwaliteit en de algehele gezondheid van de vijver verbeterd. De integratie van vijvermosselen is dus een duurzame en effectieve manier om het water schoon te houden zonder dat er chemicaliën of technologische hulpmiddelen nodig zijn. Er zijn veel verschillende soorten zoetwatermosselen die je kan inzetten om het water te reinigen.

Unio pictorum is ook wel bekend als de schildersmossel. Dit is een van de meest voorkomende zoetwatermosselen en wordt vaak gebruikt in zwemvijvers vanwege zijn vermogen om grote hoeveelheden afvalstoffen te verwijderen. De schildersmossel wordt tussen de 7 à 10 cm groot en heeft een schelp die varieert van olijfgroen tot een gelige kleur. 

Een andere veel voorkomende soort is de vijvermossel, of Anodonta anatina. Deze soort wordt ongeveer 10 cm groot en heeft een schelpoppervlak dat varieert van geelgroen tot donkerbruin. De vijvermossel filtert het water op een efficiënte manier en kan net zoals de Unio pictorum grote hoeveelheden afvalstoffen verwijderen.

Naast deze twee veel voorkomende soorten zijn er ook enkele minder bekende varianten die je kan inzetten. Zo is er de zwanenmossel, vernoemd naar zijn langwerpige en zwanenhalsachtige vorm, die tot 15 centimeter kan groeien.

Een andere optie is de driehoeksmossel, of Dreissena polymorpha. Deze mossel heeft een unieke, onregelmatige driehoekige vorm en heeft een schelpoppervlak met gele en donkerbruine schakeringen/strepen. De driehoeksmossel is niet alleen sterk in het filteren van water, daarnaast kan hij ook helpen om algengroei in de vijver te voorkomen.

Het kiezen van de juiste mosselsoort hangt af van de grootte van de (zwem)vijver en de hoeveelheid afvalstoffen die er worden geproduceerd. Bij het selecteren van de variant is het belangrijk om rekening te houden met de groei- en overlevingsvoorwaarden. Sommige zoetwatermosselen hebben bijvoorbeeld meer zuurstof nodig dan andere, zoals de driehoeksmossel, en sommige soorten hebben meer voedsel nodig om te overleven zoals de vijvermossel. 

Waarom zijn zoetwatermosselen belangrijk?
Een goede waterkwaliteit is cruciaal voor de gezondheid van alle levende wezens in de vijver. Dit geldt niet alleen voor de vissen en planten, maar ook voor mensen die de vijver gebruiken om in te zwemmen. Door zoetwatermosselen te integreren in een zwemvijver, wordt de waterkwaliteit op een natuurlijke en duurzame manier verbeterd.

Zoetwatermosselen helpen bij het verwijderen van overtollige voedingsstoffen, zoals nitraat en fosfaat, die anders zouden leiden tot de groei van ongewenste algen en bacteriën. Bovendien helpen ze ook bij het verwijderen van organisch afval, zoals bladeren en andere bezinksels die de vijverbodem kunnen bedekken en zo een voedingsbodem creëren voor deze ongewenste bacteriën en algen.

Hoe worden zoetwatermosselen geïntegreerd in een zwemvijver?
Het integreren van mosselen in een zwemvijver is een eenvoudig proces dat je op verschillende manieren kunt uitvoeren.

Natuurlijke integratie
Eerst en vooral is er natuurlijke integratie. Zoetwatermosselen kunnen van nature in de (zwem)vijver voorkomen als er al een bron van vers water aanwezig is. Deze methode laat echter te veel over aan het toeval en is dus niet echt betrouwbaar te noemen.

Handmatige integratie
Een tweede, en meteen ook een veel betrouwbaardere manier om de mosselen in een zwemvijver te integreren, is door ze handmatig toe te voegen. Dit kan eenvoudig worden gedaan door ze te kopen bij een kwekerij of in een gespecialiseerde winkel. Het is het beste om de mosselen in het voorjaar of de vroege zomer in de zwemvijver te plaatsen, wanneer het water warm genoeg is en er voldoende voedsel in het water aanwezig is. Als de zoetwatermosselen uit een winkel komen, zorg er dan voor dat ze minstens 24 uur in een emmer met schoon water worden geplaatst om eventuele verontreinigingen te verwijderen. Zorg er ook voor dat de mosselen actief zijn en hun schelpen stevig gesloten zijn. Het makkelijkste is om de mosselen op de bodem van de zwemvijver te plaatsen, op een plek waar ze zich goed kunnen vestigen. Deze wezens hechten zich graag aan oppervlakken zoals stenen, rotsen of grind. Je kunt deze objecten dus in de buurt van de mosselen plaatsen om hun vestiging te bevorderen.

Integratie met een biologisch filter
Maar nog interessanter is dat je de zoetwatermosselen kunt inzetten als een onderdeel van de moerasbedfilter. Een moerasbedfilter werkt door het water via een reeks media te laten stromen, zoals poreuze stenen, waarop bacteriën zich kunnen vestigen en afvalstoffen afbreken. Door mosselen aan dit systeem toe te voegen, kan de filter nog efficiënter werken om de kwaliteit van het water te verbeteren. Dit is een geavanceerde en effectieve methode omdat de zoetwatermosselen de afvalstoffen verwijderen die niet door bacteriën kunnen worden afgebroken. Bovendien zijn ze relatief onderhoudsvrij, de mosselen kunnen zich aanpassen aan verschillende omgevingen en gedijen zowel stilstaand als stromend water. Het aantal zoetwatermosselen dat nodig is, hangt af van de grootte van de zwemvijver en de hoeveelheid afvalstoffen die worden geproduceerd. Over het algemeen wordt aanbevolen om ongeveer één mossel per vierkante meter vijverbodem te gebruiken.

Hoe zorg je voor zoetwatermosselen?
Zoetwatermosselen zijn relatief onderhoudsvrij en hebben weinig zorg nodig. Het is echter belangrijk om ervoor te zorgen dat de vijveromgeving geschikt is voor hun overleving. Dit omvat factoren zoals het pH-niveau, de hardheid en de alkaliteit. Het is daarom belangrijk om de waterkwaliteit regelmatig te testen en indien nodig te corrigeren. Vervolgens mag het water niet te diep zijn en moet er voldoende zuurstof en voedsel aanwezig zijn. Filtermedia waarop de mosselen kunnen overleven zijn lavasteen, schuimblokken en bio-ballen. Let er wel op dat je de filtermedia goed onderhoudt en regelmatig schoon te maakt omdat de mosselen gevoelig zijn voor verontreiniging.

Hoewel zoetwatermosselen zich voeden met het organisch materiaal in het water, doe je er goed aan om regelmatig extra voeding te voorzien. Dit kan simpelweg door het verstrekken van visvoer of commerciële zoetwatermosselvoeding. Ook is het belangrijk om de vijver regelmatig te controleren op eventuele problemen. Zo kunnen de mosselen vatbaar zijn voor ziektes en parasieten. Pak deze problemen snel aan voordat ze zich verspreiden naar andere delen van de vijver.

Kortom, zoetwatermosselen zijn een waardevolle toevoeging aan elke zwemvijver. Ze kunnen een waardevol onderdeel vormen in het ecosysteem van een gezonde en duurzame zwemvijver. Door deze kleine wezens op de juiste manier te integreren en te onderhouden, kan jij je klanten voorzien van een prachtige en gezonde waterpartij waar ze jarenlang van kunnen genieten.

Tekst: Reine Driesen