De huidige energiecrisis is een wereldwijd probleem dat voornamelijk in Europa zware gevolgen heeft voor de koopkracht. En die gevolgen voelen we ook in de wellness- en zwembadsector. Terwijl er in 2021 nog het recordaantal van 6.150 zwembaden werd aangelegd in België, viel dat cijfer in 2022 terug naar iets meer dan 5.225 zwembaden. Een daling van ongeveer 15 %.
Gelukkig is de duurzame revolutie al een tijdje bezig in onze sector. Daardoor zijn producenten toch in staat om relatief snel energiebesparende ontwikkelingen op de markt te brengen. En ook op Europees vlak recent enkele belangrijke beslissingen genomen om de zwembadsector te verduurzamen. Eind 2022 ging de nieuwe norm in. EN 17645 is opgesteld door de technische commissie CEN/TC 402 “Domestic pools & spa’s” met het doel om zwembaden energie-efficiënter te maken. Volgens de nieuwe norm moet een privézwembad automatisch voldoen aan de bestaande Europese richtlijn ErP (Energy related Products) en aan de Europese richtlijn Ecodesign. In de praktijk vertaalt de EN 17645 zich naar een label voor de afdekking, een label voor de verwarming en een label voor de hydraulische installatie.
Afdekking
Om de veiligheid, duurzaamheid en kwaliteit te garanderen, moet een zwembadafdekking goedgekeurd zijn volgens de Europese standaard. Dit betekent dat een afdekking aan strenge eisen moet voldoen om de eindklant van een degelijk en betrouwbaar product te verzekeren. De norm wil dat zwembadafdekkingen vervaardigd worden uit duurzame materialen. Hierdoor zullen ze langer meegaan, minder vaak aan vervanging toe zijn en minder onderhoud vereisen. Verder moet de installatie voorzien zijn van voldoende verlichting zodat men kan zien of de afdekking gesloten is in het donker.
Tevens schrijft de norm verschillende voordelen toe aan het gebruik van een goede afdekking. Solarlamellen zijn gemaakt om de warmte van de zon te absorberen en het zwembadwater te verwarmen zodat er minder energie nodig is om het water op temperatuur te houden. Deze solarwerking is niet te onderschatten en zorgt voor een besparing van meerdere honderden euro’s per jaar voor een privézwembad dat wordt gebruikt van mei tot september. En daarenboven zorgen de lamellen ervoor dat de temperatuurdaling tijdens de nacht erg beperkt blijft. Beweegbare bodems worden dan weer gepromoot omdat ze een isolerende luchtlaag hebben die ervoor zorgt dat het warmteverlies wordt geminimaliseerd.
De beweegbare bodems zijn voor zowel bouwkundige zwembaden als monoblokken geschikt met een oppervlaktebeperking van 100 m2. Ook vrije vormen kunnen worden afgedekt. Elke bodem wordt volledig op maat gemaakt.
Verwarming
De Europese norm stelt een minimumvereiste voor de energie-efficiëntie van zwembadverwarmingssystemen. Het doel is dat de verwarming van het water hierdoor minder energie zal verbruiken dan voorheen. De norm stelt ook dat alle systemen een energie-efficiëntielabel moeten hebben zodat de consument een duidelijk beeld krijgt over het verbruik. Dit label zal de energie-efficiëntie van het product aangeven in termen van het jaarlijkse energieverbruik, energieklasse en energiebesparing.
Een belangrijke kanttekening daarbij is dat de energie-efficiëntie van bijvoorbeeld een warmtepomp ook sterk afhankelijk is van de juiste dimensionering. De grootte van het zwembad, de gewenste watertemperatuur, de omgevingstemperatuur en de gebruiksduur bepalen hoeveel warmte er nodig is het zwembad op te warmen en welke warmtepomp je het best gebruikt.
Hydraulische installatie
Het is de taak van de zwembadinstallateur om de hydraulische installatie zo energie-efficiënt mogelijk te ontwerpen. Het verbruikte elektrische vermogen van de circulatiepomp is namelijk recht evenredig met de drukverliezen van de installatie. De drukverliezen in leidingen, filters en andere toestellen zoals warmtepompen of zonnecollectoren worden gecompenseerd door de filterpomp. De stroming houdt het wateroppervlak schoon en regelt het waterniveau. Om de veiligheid en energie-efficiëntie van het hydraulisch systeem te verhogen, zijn hier in de nieuwe norm ook enkele voorschriften voor bepaald.
Zo legt EN 17645 bepaalde veiligheidseisen op om te voorkomen dat er ongewenste stromingsomstandigheden ontstaan. De installatieprocedures, de inspectie- en testprocedures, de bewaking en het onderhoud zijn sterk gereguleerd. Bovendien moeten producenten er ook voor zorgen dat de systemen voldoen aan alle andere lokale en nationale voorschriften. Aanwijzingen over de installatie, bediening en het onderhoud, hebben de functie om de energie-efficiëntie te verhogen. Bijvoorbeeld door het gebruik van een automatisch regelingssysteem voor de filtratie en het monitoren van de waterkwaliteit. De EN 17645 is van toepassing op alle hydraulische systemen, of het nu gaat om een kleine installatie of een grote installatie.
TCO (Total Cost of Ownership)
Net zoals het EPB-label voor woningen, doet EN 17645 er alles aan om de eindklant een goed beeld te geven van energiekosten die het zwembad met zich meebrengt. De TCO (Total Cost of Ownership) zal dus sneller duidelijk zijn voor wie een zwembad wilt. Toch is de TCO sterk afhankelijk van verschillende factoren zoals het type zwembad, afmetingen, de installatie en de lengte van het zwemseizoen. Bovendien is de EN 17645 een norm en geen wet. Je bent als zwembadbouwer dus niet verplicht om je eraan te houden. Maar iemand die de lat voor zichzelf hoog legt zal hier graag op inspelen. Door je klanten zo goed mogelijk te informeren over de TCO van het zwembad, kom je immers professioneler over. Je kan de EN 17645 zelfs gebruiken om je van de concurrentie te onderscheiden door kwalitatievere, milieuvriendelijkere zwembaden aan te bieden met minder onderhoudskosten dan de rest.
Tekst met dank aan Joeri Dils, voorzitter van de Belgische Federatie van Zwembad- en Wellnessprofessionals.
Tekst: Reine Driesen
Fotografie: studiopsg.be
